هدف از اجرای این تحقیق بررسی اثر افزایش تنوع گیاهان علوفه ای شبدر، جو، نخود، ماشک و شنبلیله در روش های مختلف کشت بر خصوصیات کمی و کیفی علوفه است. این آزمایش در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز انجام شد. طرح آزمایشی به صورت کرت های یک بار خردشده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار اصلی روش کشت در سه سطح شامل: M1 کشت خطی بافاصله بین ردیف ده سانتی متر، M2: کشت خطی بافاصله بین ردیف بیست سانتی متر و M3: کشت درهم بود. فاکتور فرعی شامل تنوع کشت گیاهان علوفه ای با هفت سطح شامل: D1: ] 50% جو+ 50% شبدر (شاهد)[، D2 ] 50% جو + 25% شبدر + 25% نخود[، D3: ] 50% جو+ 25% شبدر + 25% ماشک[، D4: ]50% جو+ 25% شبدر + 25% نخود [D5: ]50% جو+ 25% نخود + 25% ماشک[D6: ] 50% جو+ 25% نخود + 25% شنبلیله[ و D7: ] 50% جو+ 25% ماشک + 25% شنبلیله. خصوصیات کمی شامل عملکرد و اجزای عملکرد علوفه وخصوصیات کیفی شامل پروتئین خام، الیاف غیرمحلول در شوینده ی اسیدی (ADF)، الیاف محلول در شوینده ی اسیدی (NDF)، ماده ی خشک قابل هضم، کربوهیدرات های محلول در آب، الیاف خام و خاکستر اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد کل علوفه (g. m-2 9/1268) در تیمار روش کشت خطی بافاصله بین ردیف ده سانتی متر و تنوع گیاهی 50% جو+ 25% نخود + 25% شنبلیله به دست آمد.

به منظور بررسی تاثیر نسبت های اختلاط جو (Hordeum vulgare) و نخودسیاه (Cicer arietinum L.) در تولید علوفه سبز تحت شرایط دیم، یک آزمایش مزرعه ای در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران (واقع در کرج) در سال زراعی 83-1382 انجام شد. برای این منظور از طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و 11 تیمار استفاده شد. تیمارهای آزمایش از ترکیب فاکتوریل تراکم های نخود (100%، 75% و 50% کشت خالص) و جو (100%، 75% و 50% کشت خالص) حاصل شدند. علاوه بر این دو تیمار کشت خالص نخود و جو نیز به عنوان شاهد کشت گردید. در این آزمایش بذر جو رقم والفجر و نخود اکوتیپ 4322 به طور همزمان با رعایت نسبت های اختلاط مورد نظر کشت شدند. پس از برداشت علوفه سبز، عملکرد کمی و کیفی علوفه جو و نخود در کشت خالص و مخلوط مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عملکرد علوفه نخود و جو تحت تاثیر تیمار نسبت اختلاط قرار گرفت .(P<0.01) از نظر عملکرد علوفه نخود، بین تیمارهایی که تراکم نخود در آنها 100% بود و هچنین از نظر عملکرد علوفه جو بین تیمارهایی که دارای تراکم 100% جو بودند تفاوت معنی داری وجود نداشت. در میان تیمارهای مخلوط نسبت اختلاط جو 100%- نخود100 % با تولید 2981 کیلوگرم در هکتار بیشترین ماده خشک علوفه را به خود اختصاص داد. بررسی کیفیت علوفه نشان داد کلیه صفات کیفی به غیر از کربوهیدرات های محلول تحت تاثیر تیمار نسبت اختلاط در کشت مخلوط قرار گرفته و معنی دار شدند. اگرچه بیشترین عملکرد پروتئین (358.5 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 50% جو05 % نخود بدست آمد ولی با تیمار جو 100%- نخود100 % که 318.4 کیلوگرم در هکتار پروتئین تولید نمود در یک گروه آماری قرار داشت. از طرفی با افزایش نخود به سیستم کشت جو، همواره درصد خاکستر (مواد معدنی موجود در علوفه) و فیبر خام بهبود یافت.

به منظور حفظ وضعیت تغذیه ای دام و دستیابی به عملکرد مطلوب دام در مرتع، علوفه مرتع باید قادر به تولید حداقل نیازهای واحد دامی چراکننده در مرتع در مراحل مختلف فنولوژیکی باشد. اما به منظور اطلاع از اینکه آیا علوفه مرتع چنین قابلیتی را دارد یا خیر؟ نیاز به دستورالعملی که بر اساس مبانی علمی برای طبقه بندی شاخصهای کیفیت علوفه تدوین شده و در عین حال به لحاظ سادگی از قابلیت اجرایی و کاربردی بوسیله کارشناسان برخوردار باشد، محسوس است. تاکنون این گونه دستورالعمل ها برای گیاهان مرتعی کشور ارائه نشده یا کمتر به آن پرداخته شده است. به همین دلیل در این مقاله، ضمن ارائه اطلاعات جامع و کامل از مقادیر شاخصهای کیفیت علوفه گونه های مورد چرای دام در تیپ های گیاهی مراتع طالقان، گونه های مورد مطالعه از نظر مطلوبیت مقادیر شاخصهای کیفیت علوفه طبقه بندی شدند. گونه هایی که پروتئین خام آنها بیشتر از 7 درصد بود، خیلی مطلوب؛ آنهایی که پروتئین خام آنها کمتر از 5 درصد بود، نامطلوب (مطلوبیت کم) و گونه هایی که پروتئین خام آنها 7- 5 درصد بود، مطلوب در نظر گرفته شد. گونه هایی که هضم پذیری آنها بیشتر از 60 درصد بود، خیلی مطلوب؛ آنهایی که هضم پذیری آنها کمتر از 40 درصد بود، نامطلوب و گونه هایی که هضم پذیری آنها 60-40 درصد بود، مطلوب در نظر گرفته شد. گونه هایی که انرژی متابولیسمی آنها بیشتر از 8 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک بود، خیلی مطلوب؛ آنهایی که انرژی متابولیسمی آنها کمتر از 5 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک بود، نامطلوب و گونه هایی که مقدار انرژی متابولیسمی آنها 8- 5 مگاژول بر کیلوگرم ماده خشک بود، مطلوب در نظر گرفته شد. مقدار 7 درصد پروتئین خام، 50 درصد هضم پذیری و 8 مگاژول انرژی متابولیسمی، به عنوان حد بحرانی آنها برای نیاز نگهداری یک واحد دامی (گوسفند زنده بالغ غیرآبستن و خشک با میانگین وزن 50 کیلوگرم) چراکننده در مرتع در نظر گرفته شد. مقدار نیاز روزانه (کیلوگرم علوفه خشک) معادل واحد دامی چراکننده در مراتع مورد مطالعه (گوسفند نژاد فشندی به وزن 60.7 کیلوگرم)، در شرایط مطلوب کیفیت علوفه مرتع، بین 1.5 تا 2.4 کیلوگرم در روز در تیپ های گیاهی منطقه تغییر می کند که در شرایط خیلی مطلوب کیفیت علوفه مرتع، کمتر از 1.5 کیلوگرم و در شرایط نامطلوب کیفیت علوفه مرتع، بیشتر از 2.4 کیلوگرم می باشد. مقدار علوفه لازم برای تامین نیاز روزانه معادل واحد دامی چراکننده در مراتع منطقه در مراحل مختلف فنولوژیکی شامل مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی به ترتیب عبارتند از: 1.3، 1.6 و 1.9 کیلوگرم که کمترین مقدار مربوط به مراحل اولیه رشد مرتع و بیشترین مقدار مربوط به مراحل پایانی رشد می باشد. نتایج، مباحث و دستورالعمل ارائه شده در این مقاله، به عنوان اطلاعات پایه برای مدیریت دام و مرتع منطقه مورد مطالعه و رویشگاههای مشابه آن در سطح کشور و تامین بخشی از اطلاعات مربوط به روشهای تعیین وضعیت، ظرفیت و گرایش مراتع می باشد.

متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

به منظور تأمین احتیاجات غذایی حیوانات و تولید پروتئین حیوانی، نیاز به تنظیم جیره ی متعادل و برنامه ی غذایی صحیحی می-باشد که این موضوع خود بر پایه ی شناخت درستی از مواد غذایی علوفه استوار بوده و از طریق تجزیه و تعیین مواد مغذی امکان پذیر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه ی کیفیت علوفه ی 7 گونه ی گیاهی مورد چرای شتر شامل Nitraria schoberi، Smirnovia iranica، Seidlitzia rosmarinous، Stipagrostis plumosa، Astragalus squarrosus، Alhaji persarum و Zygophyllum eichwaldii، در مراتع کویر مرنجاب در دو مرحله ی رشد رویشی و بذردهی انجام شد. به این منظور شاخص های پروتئین خام، انرژی متابولیسمی، ماده ی خشک، ماده ی خشک قابل هضم، دیواره ی سلولی عاری از همی-سلولز، فسفر، پتاسیم، نیتروژن و سدیم تحت تجزیه ی شیمیایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر شاخص های کیفیت علوفه در بین هر کدام از 7 گونه و همچنین مراحل فنولوژیکی از نظر آماری اختلاف معنی دار در سطح 1 درصد داشتند. در همه ی گونه ها با پیشرفت مراحل رشد و بلوغ گیاه، از میزان پروتئین خام، انرژی متابولیسمی و فسفر کاسته و بر میزان ماده ی خشک و دیواره ی سلولی عاری از همی سلولز افزوده شد. گونه ی قره داغ (N. schoberi) بیشترین میزان پروتئین خام (51/26) را در مرحله ی رشد رویشی و گونه ی اشنان (S. rosmarinous) کمترین پروتئین (91/3) را در مرحله ی بذردهی داشتند. همچنین در هر دو مرحله ی فنولوژیکی، بیشترین میزان هضم پذیری ماده ی خشک، انرژی متابولیسمی، پتاسیم و سدیم در گونه ی اشنان وجود داشت و بیشترین میزان پروتئین خام، نیتروژن و فسفر در گونه ی دم گاوی (S. iranica) مشاهده شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.